Cała prawda o statynach

Lekarze im ufają, pacjenci w nie wątpią

Wzrasta liczba pacjentów, którzy przerywają terapię statynami (lekami obniżającymi poziom cholesterolu we krwi). Media pełne są doniesień, że statyny nie działają, nie przynoszą korzyści pacjentowi i powodują poważne skutki uboczne. Pacjent, któremu lekarz przepisał statynę, może stanąć przed poważnym dylematem, komu zaufać.

OPRÓCZ ANTYBIOTYKÓW, STATYNY W NAJWIĘKSZYM STOPNIU PRZYCZYNIAJĄ SIĘ DO WYDŁUŻENIA ŻYCIA

Choroby układu krążenia są główną przyczyną śmiertelności na świecie, a w Europie powodują co roku 4 miliony zgonów. Wprowadzenie statyn było punktem zwrotnym i dużym skokiem naprzód w świecie medycyny. W ciągu ostatnich kilku lat zachorowalność na choroby układu krążenia znacznie spadła, a oczekiwana długość życia znacznie się wydłużyła. Około 80% tej poprawy można przypisać postępowi w rozpoznawaniu i leczeniu chorób układu krążenia. Najważniejszym obszarem, w którym statyny odgrywają kluczową rolę, jest obniżanie poziomu cholesterolu. (1)

JAKA JEST PRAWDA?

• Cholesterol – przyjaciel czy wróg?

Cholesterol jest niezbędnym składnikiem dla wszystkich żywych organizmów, ponieważ wchodzi w skład błon komórkowych. Lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) są znane jako „dobry” cholesterol, podczas gdy lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) uważane są za „zły” cholesterol. Ten ostatni jest powodem do niepokoju. Wysoki poziom LDL odpowiada za powstawanie złogów, które odkładają się na ścianach naczyń krwionośnych powodując miażdżycę. (2, 3)

• Właściwa dieta a leki hipolipemizujące

Pierwszym i najważniejszym krokiem, jaki należy podjąć po zdiagnozowaniu wysokiego poziomu cholesterolu, jest prowadzenie zdrowego stylu życia z uwzględnieniem zbilansowanej diety. Należy jednak pamiętać, że w rzeczywistości tylko ułamek cholesterolu w organizmie pochodzi z pożywienia; większość jest wytwarzana przez wątrobę. (4, 5) Dlatego właśnie, pomimo właściwej diety, ludzie mogą borykać się z wysokim poziomem cholesterolu.

• Zawał mięśnia sercowego i udar nie wybierają – mogą dotknąć każdego, wszędzie i o każdej porze

Jan ma 54 lata. Nigdy nie myślał zbyt wiele o chorobach układu krążenia, dopóki nie przeszedł prawie śmiertelnego zawału serca, który zmienił jego życie: „Trzy lata temu każdy mój dzień był o wiele bardziej intensywny niż dzisiaj. Miałem pełną odpowiedzialności pracę, dużo czasu spędzałem na wyjazdach służbowych… Tego pamiętnego dnia wszystko wydawało się normalne. Mój współpracownik i ja zaczęliśmy pracować nad projektem, wydałem instrukcje i powiedziałem, że usiądę na chwilę… Potem odpłynąłem”. Kiedy doszedł do siebie, okazało się, że leży w szpitalnym łóżku. Potrzebował chwili na zrozumienie, co się stało.

• Terapia statynami nic nie daje

„Kliniczne dowody na skuteczność terapii są szczególnie przekonujące, gdy mówimy o podwyższonym poziomie cholesterolu” – mówi kardiolog prof. Ian M. Graham* z Irlandii.

• Statyny powodują poważne działania niepożądane

Jak każdy inny lek, statyny powodują działania niepożądane, ale są one niezwykle rzadkie i w większości przypadków nie są niebezpieczne.

Według prof. Alberico L. Catapano**, kardiologa z Włoch, korzyści płynące z terapii statynami przewyższają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

PONAD POŁOWA PACJENTÓW HOSPITALIZOWANYCH PO ZAWALE SERCA BORYKA SIĘ Z PODWYŻSZONYM POZIOMEM CHOLESTEROLU

Wielu pacjentów nadal ma wątpliwości co do leczenia statynami, a nawet całkowicie je odrzuca. Konsekwencje takiego postępowania są alarmujące, ponieważ pacjenci ci nie zdają sobie sprawy, że w ten sposób zwiększają swoje szanse na przyszły zawał serca, udar mózgu, a nawet śmierć.

Zaufanie pacjentów do leczenia statynami jest bardzo ważne. Powinieneś dowiedzieć się wszystkiego, co tylko możliwe o leku, który zażywasz, opierając się na obiektywnych i wiarygodnych danych klinicznych.

* Prof. dr Ian Maklim Graham jest kardiologiem, który prowadzi wykłady z farmakologii chorób układu krążenia i kardiologii prewencyjnej w Trinity College w Dublinie. Jest członkiem Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i jednym z głównych autorów wytycznych dotyczących profilaktyki chorób układu krążenia i postępowania w dyslipidemii.

** Prof. dr Alberico L. Catapano jest kardiologiem, który prowadzi wykłady z farmakologii na Uniwersytecie w Mediolanie. Jest także dyrektorem Centrum Epidemiologii i Kardiologii Prewencyjnej. Jest byłym prezesem Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego, a także jego cenionym członkiem. Jest także jednym z głównych autorów wytycznych postępowania w dyslipidemii.

Literatura

1. Pinto F. Cholesterol and statins: Why fear the truth? ESC [internet]. 2017. [cited 2021 May 19]. Available from: https://www.escardio.org/Education/Practice-Tools/Talking-to-patients/cholesterol-and-statins.
2. Understanding Cholesterol [database on internet]. United Kingdom: HEART UK – The Cholesterol Charity, 2018 [cited 2021 May 19]. Dostopno na: https://www.heartuk.org.uk/downloads/health-professionals/publications/understanding-cholesterol.pdf.
3. Cleveland Clinic: Cholesterol: High Cholesterol Diseases [internet]. Cleveland: Cleveland Clinic; 2016 [cited 2021 May 19]. Dostopno na: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/11918-cholesterol-high-cholesterol-diseases.
4. Mach F, Baigent C, Catapano AL, et al. 2019 ESC/EAS guidelines for the management of dyslipidaemias: Lipid modification to reduce cardiovascular risk. Atherosclerosis 2020;292: 160-62.
5. Harvard health publishing. How it’s made: Cholesterol production in your body. [internet]. 2019 [cited 2021 May 19]. Dostopno na: https://www.health.harvard.edu/heart-health/how-its-made-cholesterol-production-in-your-body.