Osłona żołądka w trakcie terapii lekowej

Problemy spowodowane nadmiernym wydzielaniem kwasu żołądkowego są bardzo częste. Dotykają około 30% ludzi.(1) Najbardziej typowymi objawami są zgaga, odbijanie i cofanie się treści żołądkowej do przełyku.(2) Wszystkie te objawy mają jedną wspólną cechę: negatywnie wpływają na jakość życia.(3)

Nadmierne wydzielanie kwasu żołądkowego może również przyczyniać się do powstawania wrzodów żołądka lub dwunastnicy.(4) Owrzodzenia te często są wynikiem współistniejącego zakażenia Helicobacter pylori lub przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), które służą leczeniu różnych schorzeń.(4)

NLPZ to zróżnicowana grupa substancji czynnych stosowanych w leczeniu bólu, gorączki i innych stanów zapalnych. U większości osób terapia z wykorzystaniem NLPZ jest krótkotrwała. Jednak niektórzy pacjenci muszą przyjmować te leki codziennie.(5)

Główne rodzaje NLPZ to: kwas acetylosalicylowy, ketoprofen, ibuprofen, diklofenak, naproksen, meloksykam, celekoksyb i etorykoksyb.

Pacjenci borykający się z przewlekłym bólem i stanami zapalnymi znają efekty długotrwałego przyjmowania leków przeciwbólowych, tj. zmniejszenie bólu i stanu zapalnego, co z kolei przyczynia się do poprawy jakości życia.(5)

Kwas acetylosalicylowy może być stosowany w celu zmniejszenia bólu i gorączki. Zapobiega również tworzeniu się zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Z tego powodu wiele osób (głównie pacjentów
z chorobami układu krążenia) codziennie przyjmuje małe dawki kwasu acetylosalicylowego, celem zmniejszenia ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych, w tym zawału mięśnia sercowego i udaru mózgu. (5)

Pomimo wielu pozytywnych skutków, NLPZ wpływają na zmniejszenie ilości ochronnego śluzu
w żołądku, narażając jego wyściółkę na działanie kwasu żołądkowego.(4) Dyspepsja, ból brzucha
i zgaga występują u około 40%, podczas gdy wrzody żołądka rozwijają się u 10-30% pacjentów długotrwale leczonych NLPZ. W rzadkich przypadkach długotrwała terapia NLPZ wiązała się
z poważnymi powikłaniami, takimi jak krwawienie z jelit. Takie powikłania wymagają hospitalizacji pacjenta, a nawet mogą zakończyć się śmiercią.(5)

Dlatego tak ważne jest podjęcie działań zapobiegawczych mających na celu ochronę błony śluzowej żołądka. Udowodniono, że inhibitory pompy protonowej (IPP) przyjmowane w tym samym czasie co NLPZ są wysoce skuteczne w zapobieganiu stanom związanym ze zwiększonym wydzielaniem kwasu żołądkowego. W ten sposób można wykorzystać pozytywne działanie NLPZ i zapobiec urazom żołądka
i dwunastnicy. Ten rodzaj leczenia jest nie tylko skuteczny, ale również bezpieczny.(4,5)

Pacjenci ze wskazaniami do stosowania IPP

Czynniki ryzyka urazów żołądka i dwunastnicy u osób stosujących terapię NLPZ:

• wiek > 65 lat,
• historia choroby wrzodowej,
• jednoczesna terapia obejmująca duże dawki lub kombinację różnych NLPZ,
• terapia lekami zapobiegającymi krzepnięciu krwi,
• terapia kortykosteroidami,
• zakażenie Helicobacter pylori,
• nadmierne spożywanie alkoholu,
• palenie tytoniu.

Co możesz zrobić?

Zanim zaczniesz przyjmować NLPZ lub kwas acetylosalicylowy, pomyśl o ryzyku powikłań ze strony układu pokarmowego. Skonsultuj się z lekarzem, jeśli uważasz, że jesteś w grupie ryzyka lub masz inne wątpliwości.(5)

Ponadto, jeśli obecnie przyjmujesz NLPZ lub kwas acetylosalicylowy, porozmawiaj z farmaceutą o optymalnej ochronie żołądka.(5)

Literatura

1. El-Serag HB, Sweet S, Winchester CC, Dent J. Update on the epidemiology of gastro-oesophageal reflux disease: a systematic review. Gut 2014;63:871-880.
2. Hunt R, Armstrong D, Katelaris P et al. GERD Global Perspective on Gastroesophageal Reflux Disease. World Gastroenterology Organisation Global Guidelines. 2015.
3. Liker H. et al. J. Am. Board. Fam. Pract. 2005; 18(5): 393-400.
4. Koželj M. Varnejša uporaba nesteroidnih protivnetnih in antiagregacijskih zdravil. 2008.
5. Koželj M. Varno in učinkovito lajšanje bolečine. V skrbi za vaše zdravje. 2008.
6. Gwee KA, Goh V, Lima G et al. Coprescribing proton-pump inhibitors with nonsteroidal anti-inflammatory drugs:risk versus benefits. Journal of Pain Research. 2018: 11: 361-374.
7. Lanza FL, Chan FKL, Quigley EMM and the Practice Parameters Committee of the American College of Gastroenterology. Guidelines for Prevention of NSAID-Related Ulcer Complications. Am J Gastroenterol 2009; 104:728 – 738